Kalkulator offline BEF2

 Narzędzie umożliwia kalkulację opłacalności inwestycji w mikrobiogazownie rolnicze. Program, stworzony w arkuszu kalkulacyjnym Excel, wymaga pomocy konsultanta. Zainteresowani rolnicy mogą korzystać z niego bezpłatnie w ramach unijnego projektu, kontaktując się z wykonawcami projektu. Konstrukcja arkusza umożliwia wykonanie obliczeń dla kilku wariantów inwestycji (scenariuszy):

• Scenariusz biogazowy – biogaz jest dostarczany do końcowych użytkowników z wykorzystaniem sieci biogazowej celem przekształcenia w energię cieplną poprzez spalanie w kotle.
• Scenariusz kogeneracyjny (CHP) – biogaz przekształcany jest na miejscu w energię cieplną i elektryczną. Mogą być wykorzystywane na własny użytek, a energia elektryczna, która nie zostanie wykorzystana w gospodarstwie jest przekazywana do sieci energetycznej. Korzyści w tym przypadku polegają na zastąpieniu wykorzystywanej w gospodarstwie energii cieplnej i elektrycznej energią z biogazu i sprzedaży nadwyżki energii elektrycznej.

• Scenariusz „cieplny” – biogaz wytwarzany w biogazowni jest zamieniany w energię cieplną na miejscu, poprzez spalanie w kotle. Ciepło transportowane jest do użytkowników końcowych z wykorzystaniem sieci ciepłowniczej.

• Scenariusz biometanowy – uwzględnia uzdatnianie biogazu do standardów gazu ziemnego w sieci gazowniczej, poprzez usunięcie CO2. Biometan może być wtłaczany do sieci gazowniczej gazu ziemnego i sprzedawany przedsiębiorstwom gazowniczym.

W warunkach polskich, ze względu na to, że obecnie realna jest jedynie sprzedaż energii elektrycznej, najbardziej racjonalny jest scenariusz kogeneracyjny (CHP).

Aby przybliżyć funkcjonowanie kalkulatora, posłużymy się przykładem obliczeń wykonanych dla gospodarstwa Pana Jana Kowalskiego. Dane do obliczeń pochodzą z rzeczywistego gospodarstwa – zmienione zostały jedynie dane teleadresowe rolnika. Do prezentacji wyników wykorzystano fragmenty tabel z kalkulatora BEF2.

>

Mając niezbędne dane możemy przystąpić do wprowadzenia ich do kalkulatora. Zaczynamy od danych teleadresowych, np.:

Kolejnym krokiem jest określenie gatunków, liczby i sposobu utrzymywania zwierząt gospodarskich. Program dzięki temu obliczy ilość substratu (w tym przypadku obornika) jaką będzie można wprowadzić do komory fermentatora. Program przewiduje również możliwość wykorzystania nawozów naturalnych od innych grup bydła i gatunków, takich jak bydło mięsne, trzoda chlewna czy drób.

Poza obornikiem/gnojowicą istnieje również możliwość zastosowania w fermentatorze dodatkowych substratów (np. kiszonki z kukurydzy). Mogą one pochodzić z produkcji rolniczej, jak również mogą to być produkty uboczne – np. odpady z przemysłu spożywczego. Niektóre ko-substraty (dodane do nawozów naturalnych w procesie fermentacji) mogą zwiększyć wartość nawozową pofermentu – produktu ubocznego pochodzącego z wytwarzania biogazu.

W przypadku gospodarstwa Jana Kowalskiego, w który fermentowany będzie obornik dodajemy wodę. Jest ona konieczna do rozcieńczenia wsadu w postaci obornika.

Korzystając z kosubstratów trzeba określić koszt ich wytworzenia, jeśli pochodzą z własnej produkcji lub koszt zakupu.

Kolejnym krokiem jest określenie rodzaju, ilości i cen energii zużywanej w gospodarstwie. Ceny zakupu jednostki energii mogą być skorygowane, gdyby w rzeczywistości różniły się od wartości domyślnej (wpisanej w programie).

Na podstawie tych danych kalkulowane są roczne wydatki na energię w gospodarstwie.

Jednym z ważniejszych parametrów, który musimy wprowadzić w arkuszu kalkulacyjnym,  jest maksymalna ilość azotu jaką można zastosować w nawozach naturalnych w gospodarstwie ze względu na ograniczenia dyrektywy azotanowej.

Zostało wykonane obliczenie:

170 kg N * 45 ha = 7650 kg N/rok

gdzie:

170 – dopuszczalna dawka azotu w kg N/ha,

45 – wielkość gospodarstwa w ha,

7650 kg – maksymalna roczna ilość azotu z pofermentu jaką można zastosować ze względu na ograniczenia dyrektywy azotanowej.

Po wprowadzeniu wszystkich danych kalkulowane są liczne parametry dotyczące, między innymi,  nakładów inwestycyjnych, produkcji energii oraz wyników finansowych biogazowni.

W tabeli zestawiliśmy koszty inwestycji w mikrobiogazownię o mocy 34 kWe.

Tabela 1. Koszt budowy mikrobiogazowni o mocy 34 kWe [w zł]

Na wartość inwestycji składają się koszty sprzętu ( w przypadku scenariusza kogeneracyjnego jest to fermentator, zbiornik do przechowania pofermentu oraz silnik), a także pozostałe koszty związane z przygotowaniem inwestycji i wykonaniem prac budowlanych.

Ilość energii elektrycznej i cieplnej wyprodukowanej rocznie w przykładowej biogazowni zestawiono w tabeli 2.

Tabela 2. Produkcja energii w scenariuszu kogeneracyjnym

Efekty finansowe funkcjonowania przykładowej mikrobiogazowni zostały skalkulowane dla dwóch wariantów obliczeń różniących się wielkością wsparcia finansowego.

• Wariant pierwszy – realny, z uwzględnieniem parametrów finansowych wynikających z obecnego prawa dotyczącego odnawialnych źródeł energii. Ponieważ biogazownia ma moc w przedziale 10-40 kWe, w tym przypadku rolnik nie otrzymuje żadnych dopłat do sprzedaży 1kWh energii elektrycznej. Cena sprzedaży wynosi 0,17 zł za 1kWh, czyli znacznie poniżej ceny rynkowej. Bez dodatkowego subsydiowania produkcja energii z biogazu jest nieopłacalna (tabela 3).

• W wariancie drugim kalkulacji sprawdziliśmy, czy wytwarzanie energii z biogazu w mikrobiogazowni rolniczej może być opłacalne, jeśli rolnik otrzymałby dotację na inwestycję (założenie: 200 000 zł subsydiów), a cena sprzedaży energii elektrycznej jest 2-krotnie wyższa (0,34 zł/1 kWh).

Wyniki obliczeń przedstawiliśmy w tabeli 3.

Tabela 3. Roczne przychody i koszty funkcjonowania mikrobiogazowni rolniczej o mocy 34 kWe przy założeniu scenariusza kogeneracji

Wynik obliczeń dla wyjściowego, pierwszego wariantu wskazuje na to, że inwestycja w mikrobiogazownię przy niskiej cenie (0,17 zł za 1kWh) i bez dodatkowego wsparcia finansowego dla inwestycji jest nieopłacalna. Poprawienie warunków (wyższa cena, subsydia inwestycyjne) mogą poprawić wynik finansowy do poziomu zapewniającego zwrot z zainwestowanego kapitału. Przy obecnie obowiązujących regulacjach prawnych, ten wariant rachunku jest jednak wyłącznie hipotetyczny.

W mniejszych instalacjach biogazowych (do 10 kWe) rolnicy mogą sprzedawać wyprodukowaną energię elektryczną po dużo bardziej atrakcyjnej cenie która wynosi 0,7 zł / kWh. Mimo to okres zwrotu z inwestycji jest bardzo długi ze względu na wysokie koszty inwestycji i relatywnie małą ilość wytwarzanej energii.

Jeśli wystarczająco Państwa zainteresowaliśmy, mogą Państwo sami, za pośrednictwem internetowego narzędzia online, wykonać szybką, uproszczoną analizę, która pozwoli wstępnie oszacować opłacalność inwestycji w mikroinstalację biogazową w Państwa gospodarstwie. Jest ona dostępna pod adresem internetowym:  http://www.bioenergyfarm.eu/pl/kalkulator-oplacalnosci-mikrobiogazowni/

Jeśli oczekujecie Państwo bardziej szczegółowej kalkulacji, możecie zwrócić się do jednego z naszych ekspertów o pomoc w przeprowadzeniu dokładniejszych obliczeń i opracowaniu biznesplanu.

Zapraszamy do kontaktu mailowego z konsultantami:

• NAPE

Łukasz Hada

e-mail: lhada@nape.pl

• SGGW

Adam Wąs

e-mail: adam_was@sggw.pl